گبه نوعی قالی در اندازه کوچک است و معمولا هم توسط عشایر لر و قشقایی بافته می‌شود و بافت درشت‌تری نسبت به گلیم دارد.

به گزارش مرکز اطلاع‌رسانی و خبری روستا و عشایر ایران، فرش شناسان امروز برای یافتن ریشه « گبه » مسیر پر پیچ و خمی را پیموده‌اند. در مواقعی آن را در کنار واژه قبیح گذاشته وگاه به کلمه «گایر» ربط داده‌اند که اولی به معنای زشت و معمولی و دومی به معنای حفاظ است. اما امروز در لغت به معنای ضخیم و زمخت است و نوعی فرش است که دارای خوابی بلند و به صورت درشت بافت است. در ابتدا نیز به عنوان زیراندازی بافته شده که مانع نفوذ سرمای زمین می‌شده است.

اغلب طرح‌های گبه ملهم از طبیعت اطراف بافندگان و بر اساس ذهنیت آن‌ها بوده است.

 

***مهم‌ترین طرح‌های گبه به شرح زیر است:

*طرح شیر

مهم‌ترین طرحی که در میان عشایر بافته شده نقش شیر می‌باشد که تنها نقش مشترک بین بافندگان مناطق مختلف بوده است.

*طرح خشتی یا قابی شکل

این طرح از کابردی‌ترین نقش‌های گبه است و مورد علاقه بافندگان فارس و بختیاری بوده است. اساس آن شامل طرح‌هایی با قاب‌های منظم می‌باشد که هر یک از قاب‌ها به صورت جداگانه طرحی هماهنگ با قاب‌های دیگر دارد. نقوش به کار رفته در قاب‌ها عبارتند از :طرح‌های هندسی، طرح درخت گل و مرغ، خاتم کاری و نقش‌های ستاره‌ای که قاب‌ها را زینت بخشیده است.

*طرح حوض گبه

این نقش شامل ترنجی در وسط است که گلی را نشان می‌دهد که از اطراف آن گل‌ها و غنچه‌هایی دیگر گسترش یافته است.

*طرح گل گبه

به نقش گل رز در گبه طرح گل گبه می‌گویند.

*طرح ایلاتی

این طرح برگرفته از طبیعت اطراف عشایر است و کاملاً ذهنی است و بیشتر در میان قاب‌های لوزی، دایره، مربع، مستطیل و بیضی قرار می‌گیرد که هر یک از آن‌ها با طرح‌های با اصالت ایرانی مزین شده‌اند.

*طرح درخت

درخت در زندگی آدمیان جایگاه مهمی داشته است که در این میان درخت سرو که نماد شادی و بید مجنون که نماد غم و اندوه بوده است بیشترین کاربرد را داشته است.

*طرح راه راه

این طرح به گونه‌های متفاوت توسط بافندگان به کار می‌رود. جهت این راه‌ها اغلب به صورت عمودی و اریب است و گاهی نیز از جهت افقی استفاده می‌کنند.

*طرح خانه در هم

در دل این نقش مفهومی عرفانی مورد نظر است. این خانه‌های در هم شده و یکنواخت تصویری انتزاعی از مراحل زندگی را نمایان می‌کند که آغاز آن از عالم هستی است و پایان آن به گوهر ذات و وجود منتهی می‌شود.

*طرح کف ساده

این گبه‌ها سفره‌های بدون نقش را در برابر ذهن مجسم می‌نمایند. این بی نقشی خانه‌های محقر روستاییان و زمین بی محصول آن‌ها را نمایان می‌کند. نقش‌های دیگری نیز در گبه استفاده می‌شوند که عبارتند از: عنکبوت، لوزی لوزی، لوزی‌های سوار برهم، زیگ زاگ، چهار گوشه، محراب، حیوانات وانسان.

.

***مراکز اصلی گبه بافی به شرح ذیل می باشد :

*باشت

*آرو (در شهرستان گچساران)

*دوگنبدان

*چشمهء بلقیس

*چرام (در شهرستان کهگیلویه)

*تل‌گر

*ده‌علیا و ده‌سفلی

*ده‌شیخ

*سراب

*راز علیا

*ده کهنه

*جم و ریز (از استان بوشهر)

*شول

*سفلی (در شهرستان بویر احمد)

*برازجان

.

***گبه» از بازار خوبی برخوردار نیست

صنعت توریسم که می‌تواند نقش مهمی در رونق بازار صنایع دستی ایفا کند، در سال‌های اخیر حال و روز چندان خوشی نداشته لذا این امر تاثیر بسزایی در فروش محصولات صنایع دستی داشته است. گبه و گلیم هم مانند سایر صنایع دستی‌ها از فروش و بازار خوبی برخوردار نمی باشد. بازار صادرات این محصولات هم رونق چندانی ندارد.

به گزارش خبرگزاری روستا، به گفته معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، وضعیت صنایع دستی نسبت به ظرفیت آن نامطلوب است و با وجود این که متنوع‌ترین صنایع دستی دنیا را داریم سی و یکمین کشور صادرکننده صنایع دستی هستیم.

 

انتهای پیام///